Het jaar is weer begonnen!

Nou dat was me het dagje wel gisteren. 50 studenten uit het 1e,2e en 3e jaar voor een gezamenlijke intro hoofdfvak. Het was heerlijk! Wat een energie en muzikaliteit. Daarna een fatnastische eerste hoofdvakles, en dan duidt ik ik niet op mijn eigen hoogstaande didactische en pedagogische vaardigheden maar op de door de studenten geschreven speeches...wow...Hoe zou je jezelf en je vak in maximaal 2 minuten voorstellen aan je nieuwe colega's op een school waar je gaat werken? Dat was de vraag...Een aantal quotes:

"muziek = beleven in een omgeving zonder belemmeringen"
"docent zijn betekent je afvragen wat leerlingen nodig hebben in plaats van wat ze moeten"
"Door muziek wordt het gevoel van eigenwaarde groter. Eigenwaarde in de betekenis van genieten van wat je kan".
"In de muziekles wil ik iedere leerling zien en horen, want gezien worden is waar het overgaat in het leven"
"In de muziekles is het mijn taak als docent om het onbewuste bewust te maken".

Het was prachtig. Ik raad jullie allemaal aan de blogs van de derde jaars in de gaten te houden. Ze gaan hun speeches opnemen en daarop plaatsen!

Het mooiste compliment voor de opleiding kwam van Renske die opmerkte dat de inhoud van wat Nynke zei precies weergaf hoe ze in het eerste jaar al lesgaf. Dat betekent dat we in dit geval in staat zijn geweest om Nynke te laten worden wie ze is en haar hebben geleerd daar woorden aan te geven en er zo grip op te krijgen.

Machtig mooi vak, dat docent zijn...

Muzikantschap 3.0

Met Tet heb ik samen een artikel geschreven waar we trots op zijn. Lees het artikel op ons gezamenlijke blog: http://www.tetsuzan.blogspot.com/

reacties en discussies worden door ons zeer op prijs gesteld!

Suzan

Artikel over koorproject

Onderstaande artikel heb ik geschreven voor de kunstzone en is gepubliceerd in de laatste aflevering. Voor iedereen die nog is vergeten een abonnement af te sluiten hier het artikel :-)
---------------------------
De stemmen van de middelbare school
door Suzan Lutke
Veel wordt er geschreven in de media over het niveau van het muziekonderwijs op de basisschool. Vaak gehoord is de opmerking dat ‘kinderen niet eens meer kunnen zingen’. Wat ik persoonlijk altijd erg prettig vind om te merken is dat goed onderwijs dit soort tendensen in de maatschappij kan omzetten.
Dat bleek weer eens tijdens de koorweek voor middelbare scholen die het conservatorium van Utrecht elk jaar organiseert voor scholen in de regio met het eindexamenvak muziek in hun curriculum.

Bij de Opleiding Docent Muziek van het conservatorium van Utrecht laten wij onze studenten gedurende hun studie zoveel mogelijk in aanraking komen met authentieke leersituaties, concrete situaties die ze zomaar in hun toekomstige beroepsituatie kunnen tegenkomen. Ook zijn wij de laatste jaren druk doende daar alle vakken in het curriculum aan te verbinden. Het is ons doel studenten af te leveren met een groot persoonlijk muzikantschap en een grote hoeveelheid tools dit in de wereld te zetten. Muzikantschap 3.0. Betekenisvol muzikantschap waarin educatie en uitvoering versmelten tot een ‘cloud of musical meaning’. Het muzikaal leiderschap speelt daarin een cruciale rol. Leiderschap in een ruime betekenis van dat woord: het richting geven, invullen, leiden en inspireren van anderen vanuit je eigen muzikale drive.
Het is één ding dat uit te proberen voor je studiegenoten, maar wat doe je als je 70 middelbare scholieren uit de bovenbouw hebt én ook nog de 70 studenten van de opleiding? Een authentieke uitdaging zullen we maar zeggen. Om dit te fasciliteren zijn we een aantal jaren geleden gestart met een koorproject waar we nu eens niet naar de scholen toegaan, maar de leerlingen van scholen uitnodigen om naar het conservatorium te komen. Op die manier snijdt het mes aan twee kanten: het conservatorium en haar inwoners worden opgeschud door de inspirerende aanwezigheid van 80 middelbare scholieren én de leerlingen krijgen een gevoel bij wat dat is, een conservatorium, en in hoeverre dat voor hen een optie kan zijn in de toekomstige keuze voor een vervolgopleiding.

Op maandag 22 maart was het weer zover. Lokaal 330 van het conservatorium stroomt langzaamaan vol. De elf derdejaars studenten staan er enigszins verontrust naar te kijken. De leerlingen van het Cals college uit Nieuwegein vormen dit jaar de grootste groep leerlingen aangevuld met een groep van 20 leerlingen uit Lille (Frankrijk) die een uitwisseling hebben met de Werkplaats in Bilthoven.

De opzet van dit project is al een aantal jaar hetzelfde. Elke derdejaars student studeert één stuk in. De groep met leerlingen/studenten wordt verdeeld in verschillende groepjes. Er zijn 5 ronden van elk 40 minuten. Soms zingt iedereen in het grote koor, soms in kleinere koren met verschillende bezettingen, soms in een close harmony groep. Ieder koorlid zingt dus 5 stukken. We repeteren twee middagen en dan moet het eigenlijk klaar zijn. Op vrijdagavond is er dan altijd de uitvoering waar alle stukken uitgevoerd worden, aangevuld met solo optredens van leerlingen van de verschillende scholen.

Het blijkt een krachtig concept. Elk jaar weer is de maandag een dag van instuderen, veel noten vreten en tegelijkertijd de groep leren kennen. Het is verbazend hoe snel de leerlingen leren en hoe goed ze zijn. Dit is absoluut een groot compliment aan hun docenten. De leerlingen die aan ons project meedoen hebben allemaal een goede stem, zingen zonder enig voorbehoud, zijn 4 uur lang geconcentreerd bezig en zijn in staat zichzelf uitstekend te presenteren op een podium.

Het thema voor de conservatoriumstudenten was dit jaar hoe je wezenlijk contact kunt maken met een groep die je nog niet kent en in slechts 2 keer 40 minuten jouw visie kunt laten zien aan de groep. Hoe kun je je muzikaal leiderschap zo inzetten dat iedereen met je meegaat? Om hier een goed inzicht in te krijgen hebben we dit jaar voor het eerst met video-opnamen gewerkt. De studenten is gevraagd om op maandag hun hele repetitie op te nemen om daar vervolgens op maandagavond een korte film van te maken waarin een aantal goede momenten en verbeterpunten naar voren moesten komen. Na een gezamenlijke introductie op dinsdag zijn de studenten met een docent uiteen gegaan om samen naar deze reflecties te kijken en aan de hand daarvan een plan te schrijven voor de repetitie van dinsdag. Drie docenten waren betrokken bij deze reflecties: Servaas Schreuder, de koordirectiedocent, Tet Koffeman, zangcoach en ondergetekende vanuit de muziekdidactiek. Het bleek een krachtige tool. Alleen al het feit dat de studenten de opdracht hadden gekregen de hele repetitie terug te brengen naar een korte film met daarin ‘tips en tops’ maakte dat ze met veel inzicht deze tweede dag ingingen. Ook bleek dat omdat ze zo goed naar zichzelf hadden gekeken ze heel goed in staat waren elkaar van peerfeedback te voorzien. Het resultaat voor de middag repetitie was verbluffend. De veranderingen en verbeteringen waren evident en het klinkend resultaat daardoor ook. Plotseling was er het bewustzijn van de eigen persoon in relatie tot de grote groep. De kracht van een visie ten aanzien van wat je wilt gaan horen, het gebruik van alle muzikaliteit van jezelf in de communicatie met anderen. Plotseling was er de verbindende kracht van muziek.
Hierin is ook precies dit project voor alle betrokken zo bijzonder. Op dinsdag werd de dag geopend door Myrthe die met Gabrielles’ song uit de film As it is in heaven direct een emotioneel statement wilde maken. Toen ze zichzelf daarin echt kon laten gaan was de klank uit het koor zo overweldigend dat iedereen de kracht van de dirigent, van muzikale visie en van de muziek tot in zijn tenen voelde. Met een spontaan applaus als gevolg.

Ook deze tweede repetitie is opgenomen door de studenten. Verder op in de week zijn zij in groepen uiteen gegaan om samen te kijken naar deze opnamen en te kijken welk effect de voorgenomen verbeteringen hadden op de repetitie. Doel was op elk verbeterpunt van de reflectie van dinsdag te voorzien van een video opname van de tweede repetitie waarin de student toont in ieder geval met dat punt bezig te zijn.
Vrijdagmiddag verzamelde de hele club zich weer. Ditmaal op het Cals College in Nieuwegein. Vanwege het internationale Harpconcours was jammer genoeg de zaal van het conservatorium bezet, maar het Cals bezit zelf een prachtige theaterzaal wat zij ter beschikking wilden stellen voor het concert. Na nog een aantal korte repetities en een zoals het hoort rommelige generale was het zover: de uitvoering!
Belangrijk in het leven van elke muzikant is dat je het moment waarop het moet gebeuren herkent en daar kunt pieken. Durf je los te laten? Een citaat van Renske van der Zeeuw, derdejaars student die What a wonderful world had bewerkt voor vrouwenkoor en met 30 meiden had ingestudeerd:
"Ik heb alles voor de spiegel geoefend na de laatste repetitie van dinsdag. Wat waren die opnamen vreselijk! Ik zag er niet uit! Maar ik had me voorgenomen gewoon te genieten tijdens de uitvoering, en het lukte! Ik heb nergens meer aangedacht, maar ik deed het wel!"

Dorien dirigeerde O salutaris Hostia, een prachtig ingetogen liturgisch werk van Caplet. Ook haar laatste repetitie was niet vlekkenloos verlopen, maar met stralende ogen sprak zij de legendarische woorden: “ het was móói!”. Direct werd zij daarin bevestigd door een moeder van een leerling van het Cals die vol lof was.

Jelmer kwam op het allerlaatste moment binnenrennen omdat hij, zoals een echte muzikant betaamd, nog een andere snabbel had op deze avond. Maar met de autoriteit van een professional ging hij voor zijn koor staan, nam de tijd iedereen aan te kijken, liet hen allemaal tot rust komen om vervolgens heel stemmig en ingetogen het Alleluia van het liedboek uit Taize ten gehore te brengen.

Het prettige van concerten op een middelbare school is dat ouders hun dankbaarheid vaak uiten. Het grootste compliment voor elke docent. Ik wil het u en de 11 derdejaars van het conservatorium van Utrecht die dit project hebben gedragen niet onthouden:
"Vrijdagavond was een prachtige avond op het Cals college! Mijn zoon deed mee met het koorproject en ik was met mijn 2 dochters luisteren. Het is prachtig om het plezier en de energie te zien van een hele groep jonge mensen die met elkaar iets moois neerzetten. De mix van klassiek, populair en van alles ertussen…ik heb er van genoten!
Mijn zoon was de hele week enthousiast en na de eerste middag repeteren kwam hij stralend thuis. Heerlijk! Hij heeft ook zo genoten. U bedankt en alle anderen ook!”


Betekenisvol muzikantschap, u begrijpt vast wat ik bedoel.

Fantastische popmuziekcanon van Ludwike

Check it out you all: een fantastische popmuziek canon van Ludwike. Je kunt hem ook inclusief filmpjes bekijken op: http://timerime.com/timeline/288724/

7 jarigen met blaasinstrumenten: back to my roots!

Dit weekend een enorm leuke uitvoering gehad met mijn groep 7 jarigen. De naam van de cursus was Muziek Maak je samen...fantastische foto, toch?? Ik heb al mijn didactische eilen moeten bijzetten om het voor elkaar te krijgen, maar zie..."the shining eyes!"

Over de PVV en cultuurbeleid

Dag allemaal,

Afgelopen weekend heeft de Volkskrant een ingezonden brief van mij gepubliceerd nav uitlatingen van dhr. Fritsma van de PVV over cultuur. Bijzonder interessant om de reacties op dat artikel te lezen op de volkskrant site. Maar voor diegene van jullie die niet tegen gescheld kunnen: hieronder mijn artikel!
=======================================================

PVV breekt Nederlands cultureel erfgoed af

Vol ongeloof en met een bezwaard hart zapte ik dinsdagavond weg van de olympische 10 kilometer schaatsen op Nederland 1. Met op mijn netvlies de totaal ontredderde blik van Sven en de starre ogen van coach Kemkers belandde ik bij Pauw en Witteman in een debat tussen Jeltje van Nieuwenhoven en de heer Fritsma van de PVV. Het leek te gaan over zwemmen, zwembaden en uiteraard islamisering. U zult mij vergeven dat ik op dat moment met mijn hoofd nog iets meer bij bevroren water zat. Tot het volgende onderwerp. De heer Fritsma had ik al eens eerder op de radio gehoord. Hij had het over die club toeteraars waar hij de subsidie op wilde korten. Het bleek te gaan over het wereldwijd vermaarde residentie orkest uit Den Haag. Daarover ging ook het volgende onderwerp in het debat. De heer Fritsma stelt dat cultuursubsidies overbodig zijn. Hij stelt dat de miljoenen die gaan naar cultuur en naar culturele instellingen als het residentie orkest, het concertgebouworkest maar ook naar amateurorkesten en educatieprojecten een verkwisting zijn van de belastingcenten. De heer Fritsma wil de in zijn ogen ridicule subsidies besteden aan veiligheid , ouderenzorg en lastenverlichting. De heer Fristma nuanceert nog wel. Het residentieorkest mag best blijven bestaan, maar dan zonder subsidie. En uiteraard werd de vergelijking met Amerika getrokken waar the LA Philharmonic zetelt in de Disneyzaal, een geheel door deze onderneming betaalde concertzaal.

Wie had kunnen denken dat mijn door Sven en Gerard bezwaarde hart zo snel alweer in vuur en vlam zou raken door een simpele verandering van tv net? De reacties van Jeltje van Nieuwenhuizen en de dhr. Veenhuijzen van het residentieorkest vond ik nogal timide. Alsof ook zij zich niet heel erg goed realiseerden waarom het belangrijk is dat een land als Nederland de beslissing neemt om vanuit de gezamenlijke gelden een rijk en florerend cultureel leven te subsidiëren.

Vanuit de ideologie van de PVV begrijp ik de heer Fritsma. De PVV is uit op het splitsen van de maatschappij in groepen. Verzuiling anno 2010. De bedoeling is om alle niet gewenste elementen uit onze samenleving te krijgen teneinde een nieuw Nederlands elan te verkrijgen. Een oranjegevoel pur sang, waar het Wilhelmus ’s ochtends uit de scholen klinkt en de nationale driekleur wappert. Spruitjesgeur en jus ruik je rond het avonduur, en op zondag horen we kerkklokken gaan. Langs het tuinpad van mijn vader en op elke straathoek staan politieagenten om de orde te handhaven met straffe hand. Bij de inburgering wordt je verplicht de gouden medaille winnaars van de olympische 10 kilometers van de afgelopen 5 olympische spelen op te dreunen inclusief de bijbehorende tijd. Je hoort erbij of niet. Een ieder die erbij hoort wordt beloond met lastenverlaging en zorg voor later. Een ieder die er niet bij hoort of behoefte heeft aan een eigen identiteit die afwijkt van het door de PVV geschetste beeld van ‘de Nederlander’ wordt opgesloten, of beter nog, het land uitgezet.

In deze ideologie past de kunst niet. Alhoewel het natuurlijk prima te beargumenteren valt dat het residentieorkest (105 jaar geleden opgericht) een uiting is van het Nederlands erfgoed en juist daarom door de PVV beschermd dient te worden.

Kunst verbindt. Kunst maakt verlangen naar iets beters los in mensen en verbindt hen op het meest basale niveau: het niveau van zijn. Door de kunst zien mensen elkaar. Kunsteducatie maakt dat verlangen los in mensen. Door kinderen en jong volwassenen tools te geven om hun binnenwereld op een creatieve manier zichtbaar te maken aan anderen geef je hen tools om te ‘zijn’ in een complexe wereld waarin de problemen niet eenduidig zijn en met een simpel antwoord op te lossen. Een wereld waarin kunst en kunsteducatie centraal staan is een wereld waarin je kiest voor de binnenkant van mensen en niet hun uiterlijke verschijning. Een wereld waarin je kiest voor de individuele mogelijkheden en visies in plaats van het collectieve populisme. De kunst laat ons een betere wereld zien en geeft ons handvatten om daaraan bij te dragen. Door de kunst bewust weg te bezuinigen ten gunste van veiligheid haal je de ziel uit het land en stort je Nederland terug in een tijd van kastelen, kruistochten en beschermheren.

We zijn al ver op weg op dit pad getuige de kennis van de heer Fritsma over muziek. Het residentieorkest noemt hij meermalen een toeterorkest. In de muzikale vorming van de heer Fritsma is duidelijk wat misgegaan. Het residentieorkest is een symfonieorkest wat betekent dat er weliswaar een deel blazers in dit orkest zitten, maar dat het merendeel van de musici strijkers zijn. Dit zijn geen rotjes maar mensen die op een viool of een cello spelen. Toeteraars is een enigszins denigrerende benaming voor musici op blaasinstrumenten. het geluid van deze instrumenten wordt gevormd door het blazen in of op het instrument. Maar niet alleen de heer Fritsma moet hier wellicht een kleine cursus volgen. Op alle niveaus in de samenleving wordt langzaamaan duidelijk dat de kunsteducatie heeft gefaald de afgelopen jaren. We zijn er niet in geslaagd om een groot draagvlak te creëren voor kunsteducatie. De PVV is niet de enige die zich afvraagt wat het nut is van kunsteducatie. Kunstonderwijs op de basisschool is in veel gevallen van een droef niveau, op de pabo wordt gemiddeld zo’n 20 uur muziekonderwijs (gedurende de hele studie) gegeven aan de aspirant docenten. Rekenen en taal verdringen de kunstvakken. De heer Fritsma en de PVV maken uiteraard dankbaar gebruik van deze tendensen in de maatschappij.

De heer Fritsma ageert tegen de subsidies die verstrekt worden. Hij spiegelt subsidies voor als zijnde een cadeau voor allerlei halfbakken organisaties. Wat hij niet vermeld is het door de overheid (terecht) aangescherpte beleid ten aanzien van juist de kunstsubsidies. Als je als kunstinstelling in aanmerking wilt komen voor subsidie moet je aantonen van maatschappelijke relevantie te zijn. Iedereen was geschokt over het feit dat het vermaarde Willem Breukercollectief in 2008 een negatief subsidieadvies kreeg. Persoonlijk was ik wel gecharmeerd van deze harde uitspraak (waar uiteraard altijd over de discussiëren is). Ik vind ook dat kunstinstellingen gestimuleerd moeten worden om zelf ‘hun broek omhoog te houden’ zoals de heer Fritsma het zo beeldend schetst. Echter, alleen een broek is niet voldoende. De kunstinstellingen in Nederland zullen zich de vorming van alle Nederlanders ter harte moeten nemen. Onderwijs moet nooit afhankelijk worden van sponsors aangezien bij de minste of geringste crisis de geldstroom dichtgedraaid wordt. Onderwijs moet in elk zichzelf respecterend land voorop staan bij de uitgaven van het rijk om continuïteit van educatie te waarborgen. Door kunstinstellingen een leidende rol te geven in de kunstzinnige vorming van onze jeugd en jongeren is er een grotere kans dat de kinderen van de heer Fritsma wellicht wel het verschil gaan leren kennen tussen blaasorkesten en strijkorkesten. Of leren drummen bij een Antilliaanse drumband, saz leren spelen op de wereldmuziekschool, Chinese opera leren waarderen of trombone gaan spelen in de plaatselijke harmonie of fanfare (de juiste benaming voor een toeterorkest). Dat zij hopelijk ook door de schoonheid en de verbinding aangeraakt worden. Dat zij daardoor een hele andere kijk op de samenleving ontwikkelen. Aangeraakt worden in je hart en handvatten krijgen om daar uitdrukking aan te geven om zo om te leren gaan met de complexheid van het leven in een moderne maatschappij.

Ik roep alle kunstinstellingen, kunstdocenten, fanfares, koren, wereldmuziekfestivals, Turkse sazspelers, Antilliaanse drummers, Afrikaanse djembe-ers, salsa,- en klompendansers en een ieder die de kunst een warm hart toedraagt op om de heer Fritsma en de zijnen van repliek te dienen. Door ons te realiseren dat de kunst een maatschappelijk nut heeft juist om de kracht van kunst. We moeten ons allemaal ter harte nemen dat het ons niet voldoende gelukt is om draagvlak te creëren in de samenleving. Dat moet ons doel zijn. Door van ons land een swingende, samenhangende verbonden plek op aarde te maken waarin mensen in staat zijn hun binnenwereld aan anderen te tonen en zich te verbinden in en door de schoonheid van de kunst

Suzan Lutke, 23 februari 2010

Lees, kijk en luistertips:

‘Toonladders en Tweedeklassers’, documentaire van Yo!Opera over zingen met vmbo leerlingen in de stad Utrecht. Trailer:

Sir Ken Robinson over het nut van creatieve vorming van leerlingen

De traan van Maxima: het symbool voor het aanraken van verlangen door muziek:

Flow

Zo vaak hebben we het in de opleiding over de momenten dat dingen vanzelf gaan. Dat concert waar je je niet meer bewust bent van wat je speelt, maar wel dat je speelt. Dat moment dat je voor het koor stond, je ogen dicht deed en dat het koor klonk zoals het al klonk bij jou van binnen. Wat heb je nu nodig om in die situatie te komen? Dat alles samenkomt? Dat je los kunt laten zodat er ruimte komt om een nieuw level te krijgen?

Ik hou enorm van schaatsen, vooral kijken...(-: . Vanochtend hoorde ik Tuitert over zijn gouden race. 8 jaar lang niets dan ellende, op alle nivo;s afgeschreven, wetend dat hij het in zich had, nooit opgegeven...en dan, de rit van zijn leven! Alles klopt! Als in een droom naar goud! Maar nooit vanzelf. Ik denk dat het in flow komen ook een modewoord is, een soort makkelijke weg tot fame, een x-factor voor de snele musicalster. Ik denk dat we van Tuitert, en Kramer en Davis en alle andere gouden en andere medaille winnaars kunnen leren dat het heel, heel ,heel veel inzet, werk, vasthoudendheid, doorzettingsvermogen, opoffering en tijd kost om voor 1.45.57 seconden (zoals voor Tuitert gold) in flow te geraken, om alles van je af te gooien, om in een tunnel naar je verlangen te schaatsen. Mark: ik buig voor jou, fantastisch! Ik neem het mee in mijn leven lang leren.

Ouderschapsverlof!

Dag lieve allemaal,

Het is wellicht een goed moment om te laten weten dat ik het komende half jaar wat ouderschapsverlof op ga nemen (goed lezen! Geen zwangerschaps-, maar ouderschapsverlof!!). Dit betekent dat ik 50% minder aanwezig zal zijn. het betekent niet dat ik niet bereikbaar ben, maar wel dat je wellicht soms wat langer op antwoord moet wachten. Wil je me spreken dan is de dinsdag een goede dag.

de gedachte om dit op te nemen lag overigens bij een stagereflectie die een aantal van de tweede jaars zich zal herinneren. We hebben het toen gehad over keuzes maken en trouw blijven aan jezelf. Blijven zorgen voor alle vier de kwadranten: je fysieke, je emotionele/spirituele, je sociale en je mentale zelf. Ik zag een aantal 2e jaars daar over struikelen zo vlak voor de kerstvakantie. Mijn verwondering betrof echter mijn eigen reactie. Ik realiseerde me ineens dat ik niet jullie van advies diende maar vooral ook mijzelf. In jullie ogen zag ik mijzelf langzaamaan vastdraaien. Tijd dus, voor een break. Tijd om mijn dromen, ambities en verlangen opnieuw onder ogen te zien. Tijd om tijd te besteden aan het mooiste instrument van de wereld, tijd om tijd te besteden aan het schrijven van muziek. Maar vooral ook tijd voor mijn fantastische gezin. Onze jongste dochter gaat in april naar de kleuterschool: when did that happen ????? Mijn oudste wordt 8 jaar, nog 4 jaar en hij is een puber! Mijn middelste zit middenin haar kleuterpubertijd, en mijn man en ik hebben allebei een ouder verloren dit jaar: tijd dus voor mij!

Nogmaals, ik ben bereikbaar en doe van alles, maar van alles een beetje minder.

dat jullie het weten! Practise what you preach is wel erg van toepassing op deze beslissing